Перейти до основного вмісту

Canaletto

zdjęcie 1
zdjęcie 2
zdjęcie 3
zdjęcie 4
zdjęcie 5
zdjęcie 6
zdjęcie 7
zdjęcie 8
zdjęcie 9
zdjęcie 10
zdjęcie 11
zdjęcie 12
zdjęcie 13
zdjęcie 14
zdjęcie 15
zdjęcie 16
zdjęcie 17
zdjęcie 18
zdjęcie 19
zdjęcie 20
zdjęcie 21
zdjęcie 22
zdjęcie 23

Canaletto

Seria dwudziestu dwóch widoków Warszawy i okolic i obraz „Elekcja” z Przedpokoju Senatorskiego zwaną Salą Canaletta w Zamku Królewskim w Warszawie. Obrazy powstały w latach 1767–1780 na zamówienie Stanisława Augusta.

W 1776 Domenico Merlini zaprojektował przebudowę Przedpokoju Senatorskiego w Zamku Królewskim, a prace zostały wykonane przed końcem 1777 r. Wtedy wmontowano w boazerię gotowe dwadzieścia dwa obrazy Bellotta, dwanaście lub trzynaście widoków Warszawy, w tym pierwszą wersję Elekcji Stanisława Augusta, i dziewięć lub dziesięć widoków Rzymu. Moduł boazerii zdeterminował ostatecznie trzy formaty, w których były malowane kolejne obrazy: największy (171-175x246-261 cm) – cztery sztuki, średni (112-117x164-170 cm) – dziesięć sztuk, najmniejszy (84-85x106-108 cm) – osiem sztuk. Mimo braku potwierdzenia w źródłach należy przypuszczać, że w latach następnych, do 1780, dodawano kolejno powstające widoki Warszawy, którymi zastępowano widoki rzymskie.

Nowe obrazy były komponowane z myślą o konkretnym miejscu na ścianie, w którym miały być umieszczone. W 1778 wymieniono pierwszą wersję Elekcji Stanisława Augusta na wersję drugą. Rozmieszczenie obrazów oddają zapisy w inwentarzach Zamku Królewskiego, gdzie również odnotowywane  były zmiany: w 1797 zastąpienie Elekcji kopią Paderowskiego, i brak w 1807 i 1808 czterech obrazów wywiezionych na rozkaz Napoleona do Paryża.

Po wywiezieniu kompletu dwudziestu dwóch obrazów w 1832 do Rosji podjęto próby wyeksponowania ich w podobny sposób jak w Zamku Królewskim. Nie ma informacji, czy planowano urządzenie takiego wnętrza w Petersburgu, czy w Gatczynie.

Wiadomo jednak, że zmieniono wymiary osiemnastu płócien. Do dziś na odwrotach czterech obrazów  zachowały się napisy rosyjskie dotyczące zmiany wymiarów. Po rewindykacji obrazów w 1921 z ZSRR w pracowni konserwatorskiej Zamku Królewskiego Jan Rutkowski przywrócił wymiary oryginalne. Widoki zawieszono w Sali Canaletta, nie starano się jednak przywrócić pierwotnego układu obrazów, kierowano się jedynie dopasowywaniem formatów do miejsc w boazerii.

Na podstawie przeprowadzonej przez Andrzeja Rottermunda analizy kompozycji obrazów i zapisów w wymienionych inwentarzach z 1797, 1807 i 1808, oryginalny układ obrazów został odtworzony w 1984 w zrekonstruowanej Sali Canaletta, co także pozwoliło na późniejsze odczytanie ikonografii całej serii.

Obrazy omówiono poniżej w porządku chronologicznym, w galerii Stanisława Augusta nadano im numery według porządku topograficzno-akcesyjnego. Tożsamość niektórych osób przedstawionych na obrazach wyjaśniają napisy umieszczone przez malarza lub zapisy w katalogu galerii Stanisława Augusta. W odniesieniu do innych postaci zdradzających cechy portretowe identyfikacje podawane są jako hipotetyczne.

Spis obrazów:

  1. Krakowskie Przedmieście od kolumny Zygmunta Obraz namalowany w latach 1767-1768.
  2. Widok Warszawy od strony Pragi. Obraz namalowany w 1770 r.
  3. Widok Warszawy z pałacem Ordynackim. Obraz namalowany w 1772 r.
  4. Krakowskie Przedmieście w stronę kolumny Zygmunta. Obraz namalowany w 1774 r.
  5. Widok łąk wilanowskich. Obraz namalowany w 1775 r.
  6. Pałac w Wilanowie od strony wjazdu. Obraz namalowany w 1776 r.
  7. Pałac w Wilanowie od ogrodu. Obraz namalowany w 1776 r.
  8. Pałac w Wilanowie od strony południowej. Obraz namalowany w 1777 r.
  9. Pałac w Wilanowie. Obraz namalowany w 1777 r.
  10. Ulica Miodowa. Obraz namalowany w 1777 r.
  11. Ulica Długa. Obraz namalowany w 1777 r.
  12. Elekcja Stanisława Augusta. Obraz namalowany w 1778 r.
  13. Kościół Świętego Krzyża. Obraz namalowany w 1778 r.
  14. Kościół Sakramentek. Obraz namalowany w 1778 r.
  15. Kościół Brygidek i Arsenał. Obraz namalowany w 1778 r.
  16. Pałac Rzeczypospolitej (Krasińskich). Obraz namalowany w 1778 r.
  17. Kościół Reformatów. Obraz namalowany w 1779 r.
  18. Pałac Mniszchów. Obraz namalowany w 1779 r.
  19. Pałac Błękitny. Obraz namalowany w 1779 r.
  20. Plac Żelaznej Bramy. Obraz namalowany w 1779 r.
  21. Kościół Karmelitów. Obraz namalowany w 1780 r.
  22. Kościół Wizytek. Obraz namalowany w 1780 r.
  23. Widok kościoła Bernardynek i kolumny Zygmunta III od strony zjazdu do Wisły. Obraz namalowany w latach 1768-70 r.