Copernicana z Uppsali na wystawie „Kopernik i jego świat”

Mamy zaszczyt poinformować, że wystawa Kopernik i jego świat została uzupełniona o cztery dodatkowe obiekty: starodruki pochodzące z osobistej kolekcji Mikołaja Kopernika. Po szwedzkim najeździe na Frombork w 1626 roku woluminy te jako wojenny łupy trafiły do Uppsali i do dziś przynależą do zbiorów tamtejszej Biblioteki Uniwersyteckiej. Uppsalskie copernicana stanowią największą na świecie kolekcję ksiąg będących niegdyś prywatną własnością wielkiego astronoma. Obiekty z tej kolekcji na terytorium Polski znajdują się po raz pierwszy od XVII wieku.

Obiekty prezentowane na wystawie to:
 

• Raptularzyk uppsalski – zbiór 16 kart z tablicami astronomicznymi i obliczeniami, zawierający notatki sporządzone własnoręcznie przez Mikołaja Kopernika czarnym i czerwonym atramentem. Rękopis stanowi fundament dla wydanego w 1543 r. dzieła O obrotach sfer niebieskich, którego pierwsze 3 wydania prezentujemy na wystawie.
• Wolumin Preclarissimus liber elementoruim Euclidis, zawierający dwie wspólnie oprawione księgi: inkunabuły Elementa geometriae (Elementy geometrii) oraz Astrorum in iudiciis (O sądzie gwiazd) arabskiego astrologa Haly’ego Abenragela (X/XI w.). Księga pochodzi z kolekcji Mikołaja Kopernika i zawiera jego ręczne adnotacje. Została prawdopodobnie nabyta przez astronoma w Krakowie podczas studiów w l. 1491–1495, na co wskazuje oprawa posiadająca charakterystyczny krakowski styl. Na pierwszym arkuszu wolumin podpisany jest imieniem Kopernika.
• Wolumin Trzynaście ksiąg wielkiego traktatu, w rzeczywistości pierwsze greckie wydanie tekstu, który jest lepiej znany jako Syntaxis lub Almagest, autorstwa greckiego matematyka i astronoma Klaudiusza Ptolemeusza (ok. 100–170). Dzieło zostało podarowane Kopernikowi przez jego ucznia Georga Joachima Retyka (1514–1574), o czym świadczy dedykacja na karcie tytułowej. Na marginesach tomu Kopernik narysował figury geometryczne, a także dokonał adnotacji w języku greckim.
• Wolumin Cirurgia magistri z wykonanym na karcie tytułowej ręką Mikołaja Kopernika napisem: Pro bibliotheca e[pisco]pali in arce Heilsbergk („Dla biskupiej biblioteki na zamku Heilsberg [Lidzbark]”). W lidzbarskim zamku Kopernik pełnił funkcję sekretarza i lekarza w latach 1503–1510. Jako biskup warmiński rezydował tam jego stryj ze strony matki Łukasz Watzenrode mł. (1447–1512). Na ostatniej stronie tomu Kopernik wypisał obszerną re¬ceptę lekarską. Niektóre adnotacje na początku książek sporządzone są również jego ręką.